o dzielżanach i innych żółtych kwiatkach

 

To obok to chyba najpospolitszy dzielżan.

Dzielżany to takie wieloletnie kwiatki, w tradycyjnej wersji odmian dorastające do półtora metra i więcej, rosnące w dawnych ogródkach pod płotami i ścianami. Kiedyś niemal nie uchował się ogródek, w którym nie byłoby dzielżanu. 

Dzielżany kwitną w drugiej połowie lata i są zwiastunami jesieni. Kwiatki mają w całej gamie rudości, od żółtego do czerwonobrązowego, czasem dwubarwne. Obecnie mamy odmiany dzielżanu o różnych wysokościach, ale ciągle najpopularniejsze są te wysokie.

Dzielżany nie są szczególnie wymagające, chociaż wolą żyźniejszą i wilgotniejszą glebę, choćby i w półcieniu. U babci rosły w cieniu wielkich krzaków bzu. Można z nich zrobić całkiem niezły, choć tylko sezonowy, żywopłot. Przydadzą się także do osłonięcia niezbyt widowiskowych elementów w ogrodzie, jak choćby kompost.

Z żółtymi kwiatkami dzielżanu czasem mylony jest topinambur. Czasem rośnie w ogródkach i osiąga podobną wysokość, chociaż częściej widujemy go w wersji zdziczałej, najczęściej za ogrodowymi płotami, na cmentarzach i przy wiejskich drogach. Topinambur, czyli słonecznik bulwiasty, bywa uprawiany jako roślinka ozdobna, lecz także jako warzywko. Jego jadalne bulwy mają swoich amatorów, zwłaszcza wśród miłośników żywności ekologicznej. Przez te same bulwki topinambur ma tendencje do niekontrolowanego rozmnażania się, czasami stając się uprzykrzonym chwastem. Można go wyrywać i wyrywać, a część bulwek i tak zostanie w ziemi, na wiosnę odrastając jako urocza kępka topinamburu... 

Topinambur jako roślina ozdobna też urośnie absolutnie wszędzie, nawet na bardzo piaszczystej glebie. Jeśli ktoś chce wyhodować duże, jadalne bulwki topinamburu, powinien już jednak zatroszczyć się o lepsze warunki uprawy.

Opisując żółte sierpniowe kwiaty nie sposób pominąć słoneczniczka, zresztą bliskiego krewnego topinamburu, różniącego się brakiem bulwek. Słoneczniczek ma masę odmian, "pustych" i pełnokwiatowych.

I jeszcze wysoka, bylinowa rudbekia, kuzynka niskich słoneczek z czarnymi, aksamitnymi środeczkami. Od pełnych słoneczników różni się bardziej wiotkimi łodygami (bez podwiązania lubi się położyć na ziemi) i liśćmi. Ta rudbekia, wyrastająca do 1,5 metra, liście przy ziemi ma pierzaste. Potrzebuje też ciut lepszych warunków do ładnego i obfitego kwitnienia.

I dzielżan, i topinambur, i słoneczniczek i rudbekia są popularnymi i mało wymagającymi kwiatami ogrodowymi końca lata. Często lądują w bukietach święconych na Matki Boskiej Zielnej.