święta Agata

najbardziej znana z obrazków, na których trzyma na tacy dwa prześliczne cycuszki :) - w wersji mniej obscenicznej bez tej tacy, a z palmą męczeństwa - kolejna z półlegendarnych dziewic-męczennic III wieku. Imię "Agata" znaczy z greckiego "dobra" (jak mi Lómendil napisze coś więcej, będę wdzięczna, ale w komentarzu chyba  grecka czcionka nie wejdzie...). Agata miała żyć na Sycylii, być prześladowana za chrześcijaństwo i ślub dziewictwa, w końcu poddana torturom (między innymi słynne obcięcie piersi) i zamęczona.
W legendach postać świętej Agaty łączy się z trzęsieniami ziemi i pożarami, są różne wersje tych legend. W każdym razie Agata została okrzyknięta patronką od chorób piersi, od pożarów, od trzęsień ziemi i od wszelakiej zarazy.

W dniu świętej Agaty powszechnie święci się u nas chleb, czasem także i sól. Ciekawe, że kiedyś miały chronić od pożarów, zarazy i innych klęsk, a u nas zostały (przez nałożenie ze świętym Błażejem?) sprowadzone do roli lekarstwa na choroby gardła. :)

U nas chleb świętej Agaty święci się pokrojony w kostkę, bywa, że święci się całe kromki albo całe bochenki, które potem ludzie rwą na kawałki.
Z opisów mi wynika, że kiedyś ten chleb trzymało się w domu i np. wrzucało w ogień, jeśli wybuchł pożar, albo dawało zwierzętom do zjedzenia, jeśli był jakiś pomór - u nas po prostu ten chleb się zjada "na gardło".
Pewnie mamy tu nałożone na siebie dwa zwyczaje i dwoje świętych.

Kościół obchodzi wspomnienie św. Agaty 5 lutego. Jest to czas, w którym dzień staje się wyraźnie dłuższy niż w grudniu, podobno o jakąś godzinę, więcej też jest słońca. Stare przysłowie twierdzi, że "od świętej Agaty wyschną na płocie szmaty" - nie wiem, czy ktoś to ostatnio wypróbował :), bo mi suszenie dziś prania na balkonie ciągle wydaje się trochę bez sensu jednak.